تاریخچه و تکامل جوکر: از اولین حضور تا نسخه‌های مدرن در دنیای کمیک

زمان مطالعه: 5 دقیقه

«جوکر» (Joker) یکی از نمادین‌ترین و پیچیده‌ترین شخصیت‌های دنیای کمیک است؛ او به‌عنوان دشمن اصلی«بتمن» (Batman)، از زمان ظهورش در دنیای کمیک، نقش بسیار مهمی در داستان‌های دنیای «دی‌سی» (DC) داشته است. این مقاله‌ی فانتزی‌مگ به بررسی تاریخچه و تکامل شخصیت «جوکر»، از نخستین حضورش در صفحات کمیک تا تغییراتی که در طی سال‌ها تجربه کرده، می‌پردازد.

آغاز کار: اولین حضور جوکر (دهه 1940)

«جوکر» برای اولین بار در شماره اول کمیک بتمن در سال 1940 معرفی شد؛ خالقان این شخصیت، «بیل فینگر»، «باب کین»، و «جری رابینسون»، او را به‌عنوان یک ویلن با شخصیت وحشی و جنایتکار معرفی کردند. در اولین داستان‌هایش، «جوکر» به‌عنوان یک قاتل سریالی بی‌رحم با لبخند ماندگار روی صورتش و پوستی سفید به تصویر کشیده شد که قربانیانش را با تزریق یک سم کشنده که به چهره آن‌ها لبخندی مرگبار می‌بخشید، می‌کشت. در این دوره، «جوکر» شخصیتی خون‌سرد و نابغه در جنایت بود؛ اما نکته جالب این است که در داستان‌های اولیه، قرار بود او در پایان اولین کمیک خود کشته شود، اما ویراستاران دی‌سی به‌خاطر پتانسیل این شخصیت برای داستان‌های بعدی، تصمیم گرفتند او را زنده نگه دارند.

تغییرات در دهه‌های 1950 و 1960: جوکر دلقک خنده‌دار

در دهه‌های 50 و 60 میلادی، به دلیل فشارهای اجتماعی و سانسور، از جمله "کد اخلاقی کمیک‌ها"، جنبه‌های تاریک و جنایی شخصیت «جوکر» تعدیل شد. در این دوره، جوکر بیشتر به‌عنوان یک دلقک خنده‌دار و یک موجود پر از شوخی‌های احمقانه تصویر شد که به‌جای قتل و جنایت، به ساختن تله‌ها و نقشه‌های خنده‌دار برای شکست دادن «بتمن» می‌پرداخت؛ این تغییرات باعث شدند تا «جوکر» بیشتر شبیه یک دلقک کارتونی شود تا یک جنایتکار روان‌پریش. با وجود این، او همچنان حضوری قدرتمند در کمیک‌ها داشت و در بسیاری از داستان‌ها به‌عنوان دشمنی باهوش برای «بتمن» نقش‌آفرینی کرد.

بازگشت به تاریکی: دهه‌های 1970 و 1980

دهه 1970 میلادی آغاز بازگشت «جوکر» به ریشه‌های خشن و روانی خود بود؛ در این دوره، نویسندگانی مانند «دنیس اونیل» و «نیل آدامز» جوکر را به‌عنوان یک جنایتکار روان‌پریش و غیرقابل‌پیش‌بینی به تصویر کشیدند؛ او دوباره به شخصیتی خطرناک و ترسناک تبدیل شد که به بتمن چالش‌های جدی می‌داد. این بازگشت به اوج در دهه 1980 میلادی با داستان‌هایی مانند «شوخی مرگبار» (The Killing Joke) نوشته «آلن مور» به اوج خود رسید. در این داستان، جوکر به اوج جنون خود رسیده و به اقدامات خشونت‌آمیز و ترسناک دست می‌زند، از جمله شلیک به «باربارا گوردون» یا «بت‌گرل» و تلاش برای دیوانه کردن «کمیسر جیم گوردون». «شوخی مرگبار» به یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین داستان‌های جوکر تبدیل شد و چهره‌ای بی‌رحم و روان‌پریش از او ارائه کرد.

دهه‌های 1990 تا 2000: تثبیت جوکر به‌عنوان دشمنی افسانه‌ای

در دهه‌های 90 و 2000 میلادی، «جوکر »در داستان‌های کمیک و دنیای انیمیشنی به عنوان دشمن افسانه‌ای و دائمی «بتمن» تثبیت شد؛ در این دوره، شاهد تغییرات ظاهری و داستانی مختلفی برای این شخصیت بودیم. «جوکر» در این سال‌ها در داستان‌های متعددی حضور یافت که هر یک ابعادی جدید به شخصیت او افزود. یکی از نکات برجسته در این دوره، مجموعه‌های انیمیشنی «بتمن: سریال انیمیشنی» (Batman: The Animated Series) بود که در آن «جوکر» با صدای «مارک همیل» (Mark Hamill) به یکی از نمادین‌ترین نسخه‌های این شخصیت تبدیل شد. این نسخه از جوکر ترکیبی از جنون، طنز سیاه و هوشمندی بی‌رحمانه بود که به محبوبیت گسترده‌ای دست یافت.

جوکر مدرن: ترکیبی از جنون و پیچیدگی (2010 تاکنون)

در سال‌های اخیر، «جوکر» به عنوان شخصیتی پیچیده‌تر و عمیق‌تر از همیشه به تصویر کشیده شده است؛ از تغییرات ظاهری، مانند چهره بریده شده در داستان «مرگ خانواده» (Death of the Family) گرفته تا بررسی جنبه‌های روانشناختی او در کمیک‌های جدید، «جوکر» همچنان به عنوان یکی از پرطرفدارترین شخصیت‌های دنیای «دی‌سی» شناخته می‌شود. در سینما، بازی «واکین فینیکس» در فیلم «جوکر 2019» (2019) نگاه جدیدی به منشأ این شخصیت ارائه کرد و او را به عنوان قربانیی در دنیایی بی‌رحم به تصویر کشید که به تدریج به سمت جنون و خشونت کشیده می‌شود، این فیلم چهره‌ای واقع‌گرایانه و اجتماعی از جوکر به نمایش گذاشت که با واکنش‌ها و بحث‌های گسترده‌ای همراه بود. 

از دنیای فانتزی محبوبتون بیشتر بخونین:

• • معرفی تمام بازیگرانی که نقش جوکر را ایفا کرده‌اند
  • چرا جوکر 2 طرفداران را ناامید کرد؟
  • 10 تا از قوی‌ترین کاراکترهای دنیای مارول
  • فراتر از یک قهرمان؛ مجموعه والپیپرهای دنیای مارول-سری دوم